Ντίνος Αναστ. Πανουσόπουλος

Ο Ντίνος Πανουσόπουλος, ήταν το μικρότερο παιδί του Αναστασίου και της Αθανασίας. Γεννήθηκε το 1939 στο Ψάρι Ηραίας Αρκαδίας – δηλαδή στους δύσκολους χρόνους και ήταν -κυριολεκτικά- παιδί του πολέμου. Μεγάλωσε κι έγινε πολεμιστής, είδε τη ζωή και την έκανε ζάφτι, πάλεψε μαζί της και την έφερε στα μέτρα του. Όπως είπε όμως και η κόρη του η Όλγα: «και τα βουνά πέφτουν».

Στην ουσία δεν έπεσε, χόρτασε τη ζωή, την χάρηκε, και το μεσημέρι της Πέμπτης 27 Φεβρουαρίου 2025, αποφάσισε να «φύγει», να πάει ν’ ανταμώσει την αγαπημένη του σύζυγο, την Βασιλικούλα. Μαζί μ’ αυτήν πάλεψαν κι έφτιαξαν οικογένεια ζηλευτή, απόκτησαν τρία παιδιά κι έξη εγγόνια. Σε όλο τον βίο τους πορεύθηκαν με αγάπη, ευτύχησαν μάλιστα γι’ ακόμα ένα λόγο: τα παιδιά τους παντρεύτηκαν ανθρώπους σπουδαίους και ταπεινούς, και όλοι τους, ενωμένοι σαν μιά γροθιά βίωναν στο έπακρο τον θεσμό της οικογένειας, τον θεσμό που στην εποχή μας βάλεται από παντού.

Τα τελευταία χρόνια ο Ντίνος Πανουσόπουλος τα πέρναγε στο κτήμα του, στην Ερέτρια, είχε τα μποστάνια του, τα λουλούδια του, είχε τη ζωή που ήθελε και τη ζούσε μέχρι το μεδούλι της. Τι ομορφότερο πράγμα από το να ζεις τη ζωή που θέλεις; Δεν του χαρίστηκε όμως τίποτα, πάλεψε γι’ όλα αυτά και το κτήμα του, έγινε το δικό του απάγκιο, το καταφύγιο του, κυκλωμένο από τους καρπούς των δέντρων που με μεράκι μεγάλωσε.

Στην Αθήνα όταν βρισκόταν, σαν άνθρωπος της παλιάς σχολής, πήγαινε σε έναν καφενέ κι αντάμωνε πατριώτες του Ψαραίους αλλά και κοντοχωριανούς του. Τη γενιά του Ντίνου Πανουσόπουλου, την ένωναν σαν αλυσίδα οι ανηφοριές του Καλού Δρόμου, τα δύσκολα παιδικά χρόνια, οι πόλεμοι, οι εμφύλιοι, τα πάθη και τα μίση της πιο άτυχης γενιάς που πέρασε ίσως από τον τόπο μας.

Ο Ντίνος Πανουσόπουλος, υπήρξε άριστος σύζυγος, πατέρας, παππούς, όχι επειδή το αναφέρω εγώ αλλά διότι στα μάτια των εγγονών και των παιδιών του καθρεπτίζεται ολοφάνερα η μεγάλη αγάπη για τον παππού τους και τον πατέρα τους.

Αθανασία και Βασίλη, Όλγα και Γιώργο, Τάσο και Βάσω, κι εσείς τα εγγόνια του, Νίκο, Γεωργία, Γιάννη, Κωνσταντίνε, Θεόδωρε, Αλέξανδρε, όλοι σας, να θυμάστε με αγάπη τον άνθρωπό σας. Θερμά συλλυπητήρια.

Βασίλης Κ. Αναστασόπουλος

========
Την Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου 2025, στις 3.00 το μεσημέρι, στον ιερό ναό της Αγίας Αικατερίνης στο Ίλιον, θα ψαλεί η Εξόδιος Ακολουθία του Ντίνου Αναστ. Πανουσόπουλου. Η ταφή του θα γίνει στο κοιμητήριο του Ιλίου «Άγιοι Θεόδωροι».

Η «κουλτούρα» της πίτας και του χορού

Η εποχή που διανύουμε, είναι η εποχή όπου πατριωτικοί σύλλογοι, σύνδεσμοι, αδελφότητες, ή όπως αλλιώς μπορούν να ειπωθούν, προάγουν τη σύσφιξη των μελών και των φίλων τους διοργανώνοντας χορούς και πίτες. Είναι σημαντικό, για την «επιτυχία» των εκδηλώσεων αυτών να παρευρίσκονται και επίσημοι. Λέγοντας «επίσημοι», εννοούμε βουλευτές, υπουργούς, δημάρχους, περιφερειάρχες, και λοιπούς παράγοντες του δημόσιου βίου. Είναι «χαρά» για ένα βουλευτή -για παράδειγμα- να παίρνει σεργιάνι τις Κυριακές και να πηγαίνει από χορό σε πίτα ασθμαίνοντας, να προλάβει να κόψει ένα κομμάτι, να μιλήσει στο μικρόφωνο λέγοντας λόγια κενού περιεχομένου, να δηλώσει την περηφάνια του που βρίσκεται ανάμεσα σε «πατριώτες», «φίλους» (εννοεί κομματικούς), και παράλληλα να δώσει το παρών για την ψήφο στην προσεχή κάλπη, σε τοπικό ή σε κεντρικό επίπεδο.

            Πραγματικά, αν αυτά τα απλά πράγματα τα παρατηρήσει ο καθένας μας, εύκολα αντιλαμβάνεται την υποκρισία που διακατέχει τους συμμετέχοντες «επισήμους» σε εκδηλώσεις που δεν προάγουν κανένα πολιτισμό, αντίθετα μάλιστα, μπορώ να πω ότι συντηρούν μία υποκουλτούρα διότι και από αυτήν αντλούν εκλογική δύναμη.

            Αυτή η αμφίδρομη σχέση πολιτικού και πολίτη, έχει πλήρως διαβρωθεί, ειδικότερα στον καιρό μας, και δεν χρειάζεται να το επισημάνω εγώ αυτό, είναι εύκολα ορατό για όσους έχουν διακριτική ικανότητα και μπορούν και βλέπουν, αν όχι σφαιρικά, τουλάχιστον βλέπουν με καθαρή ματιά. Η καθαρή ματιά απαιτεί φυσικά και καθαρότερη σκέψη.

            Αν υπάρχουν σοβαροί πολιτικοί στην πατρίδα μας, δεν πάνε σε χορούς και πίτες, κάθονται και δουλεύουν από τη θέση που τους τοποθέτησε ο απλός πολίτης για το κοινό καλό. Για το κοινό καλό και όχι το κομματικό καλό. Θέλω να πιστεύω ότι πράγματι υπάρχουν κάποιοι, ελάχιστοι ίσως πολιτικοί, που ασχολούνται με τα μεγάλα προβλήματα στο εσωτερικό αλλά και στις διεθνείς σχέσεις. Αλλά αυτοί που εργάζονται είναι συνήθως αθόρυβοι. Οι άλλοι -οι περισσότεροι- που φαίνονται, απλά κάνουν κρότο.

            Όλα έχουν να κάνουν με τον βαθμό μειονεξίας του καθενός.

Βασίλης Κ. Αναστασόπουλος

Κόρινθος-Λαμία-Χίος-Μπογιάτι – η στρατιωτική διαδρομή του Βασίλη Βαζάκα

Γράφει ο Βασίλης Βαζάκας: «Εξακόσιες εξήντα οκτώ και σήμερα» στο πόνημα του για την στρατιωτική του θητεία. Για όσους από εμάς έτυχε και υπηρετήσαμε στον ελληνικό στρατό, αυτή η φράση-κώδικας, δηλώνει ότι υπηρέτησε γεμάτους 22 μήνες την πατρίδα.

            Ο Βασίλης Βαζάκας, είναι πατριώτης μας, συγγενής μας, συνάδελφός μας (στον στρατό), είναι δε σύζυγος της Άντζελας Αναστασοπούλου, κόρης του Σπύρου Αναστασόπουλου. Παράλληλα, είναι και νέο μέλος στο κλάμπ των Ψαραίων συγγραφέων – που όλο και πληθαίνουμε. Το πόνημά του αποτελείται από 120 σελίδες σε Α4, μεταφραζόμενο δε σε βιβλίο όταν θα εκτυπωθεί, θα αποτελείται από 250-300 σελ. περίπου. Δίνοντας μου το πόνημά του για διάβασμα, με τίμησε και τον ευχαριστώ πολύ γι’ αυτό, παράλληλα δε είδα σε αυτό τις ομοιότητες με το δικό μου πόνημα για την στρατιωτική θητεία.

            Όσοι από εμάς υπηρετήσαμε, μπορούμε να κατανοήσουμε πολύ εύκολα ένα βιβλίο βιωματικό γύρω από την στρατιωτική θητεία. Οι παράλληλοι βίοι όλων μας στον στρατό, έχουν μερικά σταθερά σημεία: Κέντρο, εκπαίδευση, μονάδα, καψόνι, σκοπιά, αξιωματικοί, σχέσεις, κ. ά. Πιστεύω δε ότι βιβλία σαν αυτό του Βασίλη Βαζάκα, διαβάζονται εύκολα, είναι ευχάριστα – και τούτο διότι απομυθοποιεί κι αυτός, όπως πρέπει να κάνουμε όλοι μας, τους χρόνους εκείνους της νιότης μας που τεθήκαμε κάτω «από διαταγές».

            «Για που το έβαλες παλληκάρι;». Τον ρώτησε ο σκοπός στη πύλη του κέντρου στην Κόρινθο, «να καταταγώ», είπε ο συγγραφέας του πονήματος και αρχίζει να ιστορεί τις εμπειρίες του. Από το σημείο αυτό και μετά, ξεδιπλώνει την τέχνη του, το λέω και χάρισμα, και αναλύει κάθε τι που ζει στο κέντρο, από την πρώτη μέρα που έφτασε σε αυτό μέχρι και την μέρα που παίρνει μετάθεση για την ειδικότητά του. Την τέχνη της ανάλυσης εγώ προσωπικά δεν την κατέχω, είναι δύσκολη, ο συγγραφέας όμως την απλοποιεί και μας δίνει όλες τις στιγμές του κέντρου με μαεστρία, και δίχως να το καταλάβει κανείς, έρχονται στο νου οι λεπτομέρειες του κάθε στρατιώτη από τον βίο του.

            «Τα καψώνια και οι αγγαρείες ήταν στην ημερήσια διάταξη και ήταν φορές που το, με φυσιολογικά κριτήρια, παράλογο και άδικο σού έφερνε αγανάκτηση στη ψυχή και δάκρυα στα μάτια». Ναι, όπως τα γράφει ο συγγραφέας εδώ τα πράγματα, έτσι ακριβώς ήταν: «το παράλογο και το άδικο». Κοινός τόπος όλων μας (ή μάλλον των περισσοτέρων) τα καψώνια, αυτή η γελοιότητα που ο κάθε ψυχάκιας ένστολος την βάπτιζε εθνικό καθήκον. Το καψώνι που διατάζεται από τον ένστολο όμως, δεν έχει να κάνει με τον πατριωτισμό αλλά με το πως μεγάλωσε ο καθένας από αυτούς στο σπίτι του.

            Καταθέτει αναλυτικά ένα διάλογο με τον μόνιμο αρχιλοχία, έναν διάλογο που φανερώνει τον ψυχισμό του κάθε ανόητου και στερημένου από ζωή «εκπαιδευτή». Την απορία, γιατί στο στρατό όλοι αυτοί οι χαμηλόβαθμοι μονιμάδες, αρχιλοχίες, ανθυπασπιστές (όχι όλοι αλλά οι περισσότεροι) – που μπορεί έπειτα από 30 χρόνια να έφταναν μέχρι τον βαθμό του λοχαγού ή σε ακραίες περιπτώσεις μέχρι τον βαθμό του ταγματάρχη, ήταν στην πλειοψηφία τους χαμηλής πνευματικής κατάστασης, δεν μου την έχει λύσει ουδείς. Ούτε και του συγγραφέα φαντάζομαι. Ένα άλλο σημείο που θέλω να τονίσω εδώ, είναι το ότι ο συγγραφέας καταθέτει εύκολα όλο το εκάστοτε σούρεαλ σκηνικό ανάμεσα στους διαλόγους με τους εκπαιδευτές του, ή τους εφοδεύοντες στη σκοπιά του, ή ακόμα όπου αλλού υπάρχουν διάλογοι. Δεν παραλείπει φυσικά να δώσει τον σουρεαλισμό με την γλώσσα της αλήθειας:

Άλτ, τις εί;

«Τι άλτ ρε και μαλακίες;, για χέσιμο ήρθα», λέει ο λοχίας.

«Καλώς, προχώρει ο αφοδεύων»

«Άι χέσου ρε» λέει ο «πιεσμένος» λοχίας.

            Όταν φεύγει από το κέντρο εκπαίδευσης της ειδικότητας του, της Λαμίας, όπου λαμβάνουν χώρα τα ευτράπελα και παράλογα, φτάνει στη μονάδα του στη Χίο. Εκεί, στη μικρή μονάδα ομαλοποιείται ο στρατιωτικός τσαμπουκάς, γίνεται συνάδελφος με τους άλλους στρατιώτες, και μας δίνει κι εδώ αναλυτικά τη ζωή του στη μεθόριο της Χίου. Αναφέρεται εκτενώς μάλιστα στους καραβανάδες αξιωματικούς και υπαξιωματικούς, στους καλούς και στους «ντεμί». Στη Χίο «κερδίζει» και το παρατσούκλι «Παππούς», δείγμα «σοφίας» όπως με χιούμορ λέει, ή πάλι λόγω της ηλικίας του. Ήταν 26 ετών, πως άραγε ήθελε να τον πουν; Αφής στιγμής μάλιστα ο «ανακριτής του» στο κέντρο της Κορίνθου τον αποκαλούσε «προφέσορα» σαν έμαθε πως ήταν χημικός μηχανικός του πολυτεχνείου έχοντας και μεταπτυχιακό. Εδώ ο συγγραφέας θύμισε και το δικό μου παρατσούκλι στα θέρετρα του Έβρου, ο «Γέρος». Επειδή έδειχνα κι εγώ «σοφός» με το παχύ μουστάκι που είχα.

            Στρατιωτική ιστορία που δεν περιλαμβάνει μέσα της τον μάγειρα της μονάδας, δεν μπορεί να σταθεί, είναι σαν να λείπει το αλάτι από το φαγητό. Φυσικά ο συγγραφέας, πιστός στην αναλυτική του ικανότητα, αναφέρεται στον μάγειρα εκτενώς και φυσικά στα «θαυμαστά φαγητά του». Μας ιστορεί το «μεγαλείο του», και μας θυμίζει τους δικούς μας μάγειρες με τα καμένα φαγητά.

            Στη σκοπιά, αν δεν αγνάντευε,  σκεφτόταν το κορίτσι του, ή πάλι διάβαζε από την «βιβλιοθήκη» της σκοπιάς περιοδικά, όπως: «Φίλησέ με», «Άγγιξέ με», «Διάβασέ με», ή πάλι άκουγε μουσική από το τρανζίστορ. Όταν μιλάμε για μουσική στη σκοπιά την εποχή εκείνη, μιλάμε για Καζαντζίδη, για Κερμανίδη, για Ζακυνθινάκη, για Μπιθικώτση, μιλάμε για πόνο κι αισθήματα, για καψούρα  - αν τύχαινε την εποχή εκείνη κι άκουγε κανείς Χατζιδάκι ή Θεοδωράκη, ή λοξό τον έλεγαν ή εχθρό του έθνους.

            Ο συγγραφέας παρουσιάστηκε το 1981, την χρονιά που η δεξιά θα παρέδιδε την εξουσία στο Πασόκ. Ήταν ακόμα η εποχή που τα στρατιωτικά κατάλοιπα της χούντας είχαν σχεδόν εξαφανιστεί, σχεδόν. Μας δίνει την αλλαγή αυτή του στρατού κάνοντας μεγάλη αναφορά στον τομέα της ενημέρωσης από την τηλεόραση. Δεν παραλείπει μάλιστα να αναφερθεί σε «πεντάλεπτα κομμάτων» μιάς και ήταν προεκλογική περίοδος. Η τηλεθέαση ήταν ελεύθερη στο ΚΨΜ της μονάδας, αλλά συνήθως ένας αρχιλοχίας προτιμούσε ΥΕΝΕΔ από την «κομμουνιστική» ΕΡΤ που προτιμούσε να δει ο συγγραφέας. Στην ΕΡΤ, όπως μας λέει ο συγγραφέας, θα μίλαγε σύμφωνα με τον εκφωνητή της ο Λεωνίδας Κύρκος του ΚΚΕ εσωτερικού: «βολεύτηκα στην καρέκλα μου να δω τον αγαπητό Λεωνίδα, μια που οι απόψεις μας συνέπιπταν αρκετά, όταν πετάγεται ο ξινός Γιάννος, ο αρχιλοχίας που ήταν υπηρεσία εκείνο το βράδυ και διατάζει τον Καψιμιτζή: άλλαξέ το ρε Καραμπά, ΚΚΕ εσωτερικού μη χέσω… βάλε ΥΕΝΕΔ». Την επόμενη μέρα, τον κάλεσε ο διοικητής του για να τον αποπέμψει από τεχνικό γραφέα (η ειδικότητά του) στο διοικητήριο λέγοντας παράλληλα στον ανθύπα του: «σιγά μην τον έχουμε στα πόδια μας στο διοικητήριο, να ξέρει τι συμβαίνει και να τα μαρτυρήσει στους κόκκινους! Πως διάολο τόσο καιρό δεν τον πήραμε χαμπάρι…. Ά ρε οι καλές εποχές που ξέραμε τι μας γινόταν».

            Στις εκλογές το Πασόκ σάρωσε με 48%, το ΚΚΕ με 11% αλλά το ΚΚΕ εσωτερικού έμεινε εκτός βουλής με 1,5%, όπως μας πληροφορεί ο συγγραφέας. Πιστός στο προεκλογικό του πρόγραμμα ο Α. Παπανδρέου, «έβγαλε» τη χώρα από το ΝΑΤΟ, «έδιωξε» κακήν κακώς τις αμερικάνικες βάσεις και φυσικά «μας έβγαλε από την ΕΟΚ», παράλληλα δε προέβη σε κρίσεις αξιωματικών και νέο αίμα με «δημοκρατική κουλτούρα» ανέλαβε τα ηνία. Ο νέος ταξίαρχος που επιθεώρησε και την μονάδα του συγγραφέα, σαν στάθηκε μπροστά του τον άκουσε να παρουσιάζεται και να ανακράζει: «Στρατιώτης Βαζάκας Βασίλειος, τεχνικός γραφέας. Λαμβάνω την τιμή να αναφέρω ότι βρίσκομαι στη μονάδα επτά μήνες και έχω να πάρω άδεια επτά μήνες». Τον κοίταξε ο ταξίαρχος πάνω-κάτω και βαθιά στα μάτια λέγοντας του παράλληλα: «Μάλιστα. Να περιποιείσαι το μουστάκι σου παιδί μου».      

            Μετά από 11 μήνες στη Χίο, ο συγγραφέας παίρνει μετάθεση για το Μπογιάτι της Αττικής, στην 651 Αποθήκη Βάσεως Υλικού Πολέμου. Κάποια από τα παλιά κτίρια του μεγάλου στρατοπέδου, όπως μας ιστορεί ο συγγραφέας, ήταν παλιά φυλακές και μάλιστα σε αυτές ήταν δυό φορές φυλακισμένος ο Αλέκος Παναγούλης. «Αυτό το κελί», εννοεί του Παναγούλη, «δεν το είδα ποτέ. Το πιθανότερο είναι να το είχαν καταστρέψει και οι τοίχοι του να είχαν βαφτεί στην μεταπολίτευση».

            Δεν ξεχνά ν’ αναφερθεί στη μεγάλη φωτιά που πέρασε από τις πλαγιές της Πάρνηθας την εθνική οδό και έκαψε μία στρατιωτική αποθήκη. Ας παρακολουθήσουμε όμως τον λόγο του: «Εκείνη την εποχή, κάποιους μήνες νωρίτερα είχε περατωθεί η κατασκευή του ολοκαίνουργιου και λαμπερού Ολυμπιακού Σταδίου και το κόστος είχε φτάσει τα 5 δις δραχμές. Η αποθήκη που θυσιάστηκε στη φωτιά περιείχε μοντέρνο ηλεκτρονικό εξοπλισμό για άρματα μάχης. Το κόστος του καμένου εξοπλισμού ήταν επίσης 5 δις δραχμές».

            Προς το τέλος του βιβλίου του ο Βασίλης Βαζάκας, γίνεται τραγωδός. Ένα-δυό μήνες πριν απολυθεί, χάνει τη μάνα του από καρκίνο. Περιγράφει τι τελευταίες στιγμές που από ένα τίποτα ξεκινά ο δρόμος προς το επέκεινα, αρχίζει ο πόνος της απώλειας, ο πόνος της ψυχής. Πόνος αγιάτρευτος που το μόνο που κάνει ο χρόνος, είναι να τον αμβλύνει. Ο πόνος της μάνας, συνεχίζεται όμως με ακόμα ένα πόνο, όταν ένας νεοσύλλεκτος σκοπός του ΚΕΒΟΠ που φύλαγε σκοπιά στο στρατόπεδο, αυτοκτόνησε. Η σκοπιά για τον στρατιώτη, όπου και να βρίσκεται, στον Έβρο, στη Χίο, στην Αττική, οπουδήποτε, είναι ώρα δύσκολη. Από την μοναξιά της σκοπιάς, το μυαλό πολύ εύκολα μπορεί να φύγει, να θελήσει ν’ απαλλαγεί από βάρη, είτε οικογενειακά είτε προσωπικά. Και το κάνει με μία σφαίρα στη θαλάμη του όπλου.

***

            Ο Βασίλης Βαζάκας, με τίμησε δίνοντάς μου το ανέκδοτο πόνημά του. Διαβάζοντάς το, είδα σε πολλά σημεία του και τη δική μου θητεία, αν το διαβάσετε κι εσείς, θα βρείτε σίγουρα κοινά σημεία αναφοράς. Για εμάς που υπηρετήσαμε στο στρατό και χαρίσαμε στην πατρίδα τα χρόνια μας, θα έλεγα πως είναι καλό να γράφονται βιβλία σαν αυτό του Βασίλη Βαζάκα, ή ακόμα και το δικό μου, ή όποιων άλλων έχουν γράψει σε χαρτί τις στρατιωτικές τους εμπειρίες. Η αναδρομή σε κείνα που πέρασαν, στα άσχημα, στα καλά, αποτελούν μέρος της ζωής μας. Και η αναδρομή αυτή -κατά τη γνώμη μου- δρα ευεργετικά στη ψυχή μας εφόσον μπορούμε και απομυθοποιούμε το παράλογο του στρατού. Γράφοντας ένα βιβλίο για τον στρατό, γινόμαστε άνθρωποι, διότι για τον στρατό είμαστε έμψυχο και αναλώσιμο υλικό, απλοί αριθμοί.  

            Κατά την κρίση μου, το βιβλίο του Βασίλη Βαζάκα, είναι καταπληκτικό, διαφέρει αρκετά από το δικό μου ως προς το ύφος. Και θα του έλεγα, να προχωρήσει στην έντυπη έκδοσή του. Αν το κάνει, θα του πρότεινα επίσης σαν αναγνώστης, να δώσει υπο-ενότητες στα κεφάλαια του, για την καλύτερη συνολική εικόνα του βιβλίου αφενός και αφετέρου για ευκολία αυτού που το διαβάζει. Και σαν τελευταίο, να βρει έναν τίτλο που να προσδιορίζει πάνω-κάτω τον χώρο της θητείας του. Αυτά βέβαια που αναφέρω είναι υποκειμενικά, ένας άλλος αναγνώστης θα δει προφανώς πράγματα που εγώ δεν είδα, ή θα εστιάσει σε διαφορετικά σημεία απ’ ό,τι εγώ. Εδώ έγκειται κατά τη γνώμη μου και η μαγεία κάθε βιβλίου, ο κάθε αναγνώστης λαμβάνει από αυτό διαφορετικά πράγματα.

Βασίλης Κ. Αναστασόπουλος

Η Τριλογία της Ειμαρμένης – Εκάτη

(Ολόκληρη η παρουσίαση του βιβλίου)

Μέρος από την εισαγωγή της Μάρθας Ισαακίδη

Έχουμε αγαπητοί φίλοι ως είδος τη διαχρονική ανάγκη να ακούμε, να επινοούμε και να διηγούμαστε ιστορίες με κλασικό ή μοντέρνο τρόπο αλλά και να τις διαβάζουμε στο πλαίσιο της ιστορικής και κοινωνικής πραγματικότητας που ηθελημένα ή μη εντασσόμαστε.

Το μυθιστόρημα του Μάνου Αναστασόπουλου έρχεται για να αγγίξει τον καθένα από εμάς με τρόπο μοναδικό. Με την πολυεπεισοδιακή,  πολύπτυχη και πολύπλοκη στην όλη του οργάνωση, διάρθρωση και εξέλιξη ΑΦΗΓΗΣΗ, ο συγγραφέας φωτίζει βαθύτερες πτυχές του ασυνειδήτου κάθε αναγνώστη. Ταξιδεύοντας στα διαπλεκόμενα επίπεδα του χρόνου, των σχέσεων, των φύλων και των μυστηρίων εύκολα ταυτίζεται με κάποιες εκ των εμπειριών των ηρώων και αναθεωρεί ακόμη και τη δική του ζωή αναζητώντας ενδόμυχα απαντήσεις σε υπαρξιακά ερωτήματα.

Στα περισσότερα μυθιστορήματα η αποκορύφωση είναι η τύχη που περιμένει τον κεντρικό ήρωα. Σε αυτό το βιβλίο δεν είναι αόριστα η τύχη αυτή που θα νομιμοποιήσει χωρίς καμία ανάγκη εμβάθυνσης ή ερμηνείας την πορεία της ζωής των ηρώων αλλά αντιθέτως στις σελίδες του βιβλίου υφαίνεται η διαπλοκή ετερόκλητων δυνάμεων που συνδιαμορφώνουν την ορατή και αόρατη μορφή αυτού του κόσμου κλέβοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο από τους κεντρικούς ήρωες.

Είναι η Ειμαρμένη αυτή που υφαίνει αυτό το δίχτυ; Γιατί το πρώτο μέρος της τριλογίας λέγεται Εκάτη;

• Οι Ορφικοί Ύμνοι, συμπεριλαμβανομένου του ύμνου προς την Εκάτη (Ækátî), περιγράφουν συχνά τη θεά ως μια μορφή που κινείται μεταξύ των κόσμων—γη, θάλασσα, ουρανός και κάτω κόσμος—καθιστώντας την ψυχοπομπό, δηλαδή οδηγό των ψυχών.
• Η Θεογονία του Ησιόδου: Ο Ησίοδος στη Θεογονία του γράφει για την εξουσία της Εκάτης στον ουρανό, τη γη και τις θάλασσες, τονίζοντας τη μεγάλη κοσμική της επιρροή.
• Ο Φαίδων του Πλάτωνα: Ο Πλάτωνας στον Φαίδωνα συζητά το ταξίδι των ψυχών μετά τον θάνατο, περιγράφοντας πώς μετακινούνται σε περιοχές εντός ή πάνω από τον φυσικό κόσμο, καθώς περιμένουν κρίση και αναγέννηση.
• Τα Χαλδαϊκά Λόγια: Η Εκάτη παρουσιάζεται ως μεσολαβητής μεταξύ του υλικού και του πνευματικού κόσμου, συνδέοντας τους θνητούς και τους θεούς.

Η σύνδεση της Εκάτης με τον Μεσαίο Ουρανό συμφωνεί με τον ρόλο της ως οριακής θεότητας που κυβερνά τις μεταβάσεις—είτε πρόκειται για ψυχές, για κόσμους ή για πνευματικές καταστάσεις—και λειτουργεί ως οδηγός και προστάτης τόσο για τους θνητούς όσο και για το θείο.

Θα βοηθήσει τον Άρη να βρεθεί σε αρμονία με το σύμπαν; Εξυπηρετεί απλώς τη μεταφυσική ανάγκη ερμηνείας μη αντιληπτών ενεργειών;

Ο τελεολογικός σκοπός της ειμαρμένης σε πολλούς θυμίζει την κατά Αριστοτέλη τελεολογία και την εντελέχεια, ενώ ο ρόλος των γυναικείων προσώπων βρίσκει αναφορά κατά Πλάτωνα στην υπαγωγή των ψυχών στην Ειμαρμένη «Πολιτικό, 272.e» αλλά και στη σπορά τους ακόμα και στον υποσελήνιο κόσμο - ο Πλάτωνας λέει ότι ο δημιουργός έσπειρε άλλες ψυχές στη γη άλλες στον ήλιο και άλλες στην σελήνη. Μάλλον δεν είναι τυχαία η αστρολογική ανάλυση του Άρη από τη Δέσποινα στην αρχή του βιβλιου αλλά ούτε και τα δύο τετράστιχα του Νοστράδαμου που λένε ότι θα συμβούν κάποια γεγονότα όταν ο Άρης, ο Ερμής και η Σελήνη θα βρεθούν μαζί κτλ... «Ειμαρμένη εστίν ο του Κόσμου Λόγος», διακηρύσσουν οι Στωικοί σαν αυτή να αποτελεί την αμείλικτη εξέλιξη των φυσικών τάσεων του Παντός.

Παρακολουθούμε με αγωνία που μας αφήνει άυπνους εμείς οι αναγνώστες τον Άρη να πάλλεται ανάμεσα στην εξαναγκαστική ανάγκη και την ελευθεροβουλητική δύναμη μέχρι το τελευταίο μέρος του βιβλίου όπου εμφανίζεται η μητέρα του Άρη, η Κική ως αόρατος μάλλον ρυθμιστής της φαινομενικά ελευθεροβουλητικής διαδρομής του..

Η Εκάτη, ως θεότητα των σκοτεινών μυστηρίων και των πνευμάτων, φαίνεται να κατανοεί και να διαχειρίζεται τις δυνάμεις της Ειμαρμένης, καθιστώντας τη μια θεά που ισορροπεί ανάμεσα στο πεπρωμένο και την αλλαγή.

Έχουμε πάρα πολλά και πολύ ενδιαφέροντα να παρουσιάσουμε και να αναλύσουμε και ελπίζουμε στην ενεργή συμμετοχή σας!

Ο Μάνος Αναστασόπουλος είναι ένας ευρύτατα καλλιεργημένος άνθρωπος που καταφέρνει μαεστρικά να βγει από τον θετικισμό που υπάγεται η ιατρική επιστήμη την οποία υπηρετεί και να εντάξει θρησκειολογικά σύμβολα και πολύ μυστικισμό σε ένα συγκλονιστικό αφήγημα.

========

Για να διαβάσετε περισσότερα απ’ όλους τους ομιλητές της Παρουσίασης, ανοίξτε τα κάτωθι αρχεία PDF.

Μάρθα Ισαακίδη – Συντονισμός – Παρουσίαση – Ανάγνωση Αποσπασμάτων βιβλίου – Ερωτήματα - Παρουσίαση των Ομιλητών – αρχείο PDF  http://opsarion.gr/images/gallery/martha.pdf

Ιορδάνης Πουλκούρας – αρχείο PDF  http://opsarion.gr/images/gallery/iordanis.pdf

Στέφανος Μυτιληναίος – δεν είχε χειρόγραφο

Νίκος Βασιλειάδης – αρχείο PDF  http://opsarion.gr/images/gallery/nikos.pdf

Μάνος Αναστασόπουλος (συγγραφέας) – PowerPoint σε αρχείο PDF  http://opsarion.gr/images/gallery/manos.pdf

Opsarion.gr

Νερό - Το χρόνιο πρόβλημα στο Ψάρι

Στην τελευταία έκδοση της εφημερίδας «Γορτυνία» του Κώστα Καλύβα, διαβάσαμε ότι ο Δήμος Γορτυνίας ολοκληρώνει άμεσα έργα ύδρευσης στις κοινότητες, Ζάτουνα, Μελισσόπετρα, Ζυγοβίστι και Παναγιά. Αναφέρει δε το δημοσίευμα αντικατάσταση εξωτερικού δικτύου ύδρευσης του οικισμού Βλόγγου από την πηγή «Προύσος». Η πηγή αυτή, αν μιλάμε φυσικά για την ίδια, στους Ψαραίους είναι γνωστή ως «Προυσός» και βρίσκεται στη νότια πλευρά του όρους «Μαζαράκη», πάνω στον παλιό άξονα (μονοπάτι) που κατευθυνόταν προς Δημητσάνα.

Συγχαρητήρια λοιπόν στον Δήμο Γορτυνίας, που υλοποιεί έργα -όπως αναφέρει ο δήμαρχος κ. Κούλης-, που συμβάλλουν στην ποιότητα ζωής των κατοίκων των ανωτέρω οικισμών, και μάλιστα δίνονται λύσεις σε χρόνια προβλήματα.

Από τη δική μας πλευρά, χρόνια προβλήματα με το εξωτερικό δίκτυο έχει και το χωριό μας. Τα έχει μάλιστα αναδείξει άπειρες φορές η Αδελφότητα Ψαραίων αλλά και η Κοινότητα. Δυστυχώς όμως, ενώ το χρόνιο αυτό πρόβλημα έχει περάσει από συμπληγάδες, μελετών πάσης φύσεως, και παρόλο που ορισμένοι πολιτικοί έπαιξαν πολιτικά παιχνίδια σε βάρος του χωριού μας, έφτασε ο καιρός -όπως τουλάχιστον ειπώθηκε τα τελευταία χρόνια- και το έργο είναι «ώριμο» προς εκτέλεση.

Τι λείπει όμως για να δούμε και στο χωριό μας να δίνεται οριστική λύση στο χρόνιο πρόβλημά μας, που είναι η αντικατάσταση του εξωτερικού μας δικτύου από την πηγή «Βιζίτσι» μέχρι την δεξαμενή μας; Η πολιτική βούληση λείπει και τίποτε άλλο. Τα χρήματα για το έργο υπάρχουν αλλά κάποιο αόρατο χέρι εμποδίζει και την εκτέλεση του δικού μας έργου. Οι κοπιώδεις προσπάθειες ετών της Αδελφότητας αλλά και οι επίμονες προσπάθειες του κοινοτάρχη μας Κώστα Πανουσόπουλου, δεν έχουν φέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα.

Το γιατί γίνεται αυτός ο εμπαιγμός σε βάρος του χωριού μας, δεν είμαι σε θέση να το γνωρίζω. Ας ελπίσουμε μόνο, η Περιφέρεια και ο Δήμος, να σταθούν ισότιμα και στα χρόνια προβλήματα που υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής στο Ψάρι.  

Βασίλης Κ. Αναστασόπουλος