Βρίσκεστε εδώ: Home Λαογραφία Αλωνιστικές μηχανές στο Ψάρι

Αλωνιστικές μηχανές στο Ψάρι

  • Εκτύπωση
Λεπτομέρειες
Δημοσιεύτηκε στις Σάββατο, 10 Ιανουαρίου 2015 10:27
Εμφανίσεις: 3674

Οι αλωνιστικές μηχανές έφεραν την πρόοδο, ξεκούρασαν τον αγρότη καλλιεργητή, έδωσαν βαθιές ανάσες σε γελάδια, άλογα και μουλάρια, κέρδισαν χρόνο και χρήμα, και….. γκρέμισαν τα αλώνια[i]

H προβιομηχανική εποχή έσβησε οριστικά και αμετάκλητα με την έλευση της αλωνιστικής μηχανής. Η βιομηχανική επανάσταση στην Ελλάδα έφτασε αργά – σε σχέση με την Ευρώπη και την Αμερική. Για τον Έλληνα αγρότη, που αποτελούσε την περίοδο του 1950 περίπου το 70% του πληθυσμού, έδωσε βαθιές ανάσες.

Όμως, την ίδια περίπου εποχή με την άφιξη των αλωνιστικών μηχανών στην ύπαιθρο, αρχίζει και η μετανάστευση, εσωτερική και εξωτερική. Η εσωτερική δημιούργησε την αστυφιλία, γιγάντωσε τις πόλεις και τις έκανε εντελώς απρόσωπες. Η εξωτερική, έδιωξε τα καλύτερα και πιο υγιή μέλη της ελληνικής κοινωνίας στις άκρες του κόσμου. Την εξωτερική μετανάστευση, ο τότε πρωθυπουργός Παναγιώτης Κανελλόπουλος, την ονόμασε “αγία”, καθορίζοντας με τον λόγο του, την στάση της πολιτικής απέναντι στον Έλληνα. Μία πολιτική, που έφερε τους περισσότερους Έλληνες να κατοικούν εκτός Ελλάδας.

Στα μεγάλα καμποχώρια της Ελλάδας, κυρίως στην Θεσσαλία πρώτα, η αλωνιστική μηχανή εμφανίστηκε το 1950 περίπου. Στον ορεινό χώρο εμφανίστηκε αργότερα. Στην περιοχή μας, και ειδικότερα στο χωριό μας έφτασε την δεκαετία του 1970.

Ελάχιστοι διέθεταν αλωνιστικές μηχανές. Ένας από αυτούς που είχε δουλέψει στο χωριό μας με την μηχανή του ήταν ο Γιώργος Λέντζος[ii] από το χωριό Ξηροπήγαδο της Ηλείας.  

Οι αλωνιστικές μηχανές[iii] ήταν αγροτικά μηχανήματα διαχωρισμού του καρπού (σιτάρι κτλ.) από το άχυρο.

Οι πρώτες μηχανές ήσαν μηχανοκίνητες και έπαιρναν κίνηση από ένα τρακτέρ (συνδεδεμένο με μεγάλο ιμάντα).

Επειδή η μηχανή απαιτούσε μεγάλο χώρο για να στηθεί και να δουλέψει, συνήθως την έστηναν στα Κιβούρια, και λίγες φορές στην Ρούγα.

Ένας κύλινδρος πολύστροφος έκανε το άχυρο ψιλό και με την βοήθεια μιας ισχυρής τουρμπίνας και με έναν σωλήνα τοποθετημένο ανάλογα, ξεχώριζε το άχυρο από τον καρπό. Το γενικό κουμάντο το είχε ο μηχανικός που επέβλεπε για την ομαλή λειτουργία της μηχανής, και στην συνέχεια οι βοηθοί του.

Συνήθως οι αγρότες από το χωράφι που θέριζαν έφερναν σε θημωνιές τον κόπο τους στην αλωνιστική μηχανή. Εκεί ο ταϊστής (βοηθός του μηχανικού) φρόντιζε να πέφτει στο χωνί η κατάλληλη ποσότητα για να μην μπουκώνει η μηχανή. Άλλος βοηθός του μηχανικού ήταν ο γραμματικός ή παραλήπτης, αυτός δηλαδή που κατέγραφε τις ποσότητες, καθόριζε το αλωνιστικό δικαίωμα (ότι γίνεται σήμερα στα λιοτρίβια με την ελιά) και φρόντιζε επίσης για την ομαλή λειτουργία της ομάδας.

Φωτογραφίες με την αλωνιστική μηχανή του Γιώργου Λέντζου.

Πρώτη

Δεύτερη

Τρίτη

Τέταρτη

 

 

 

 

 

 

 

Βασίλης Κ. Αναστασόπουλος

 

 


[i]Αλώνι. Κυκλικός ομαλός χώρος, πέτρινος ή χωμάτινος, όπου γίνεται το αλώνισμα των δημητριακών. Αναφέρεται και ο περί την σελήνην ή τον ήλιον, φωτεινός κύκλος.
Αλωνίζω. Χωρίζω δια της τριβής εν τω αλωνίω σπόρους δημητριακών από του περιβλήματος. (Δ. Δημητράκου – Μέγα Λεξικόν όλης της Ελληνικής Γλώσσης, βραβείον Ακαδημίας)

[ii]Τον ευχαριστούμε θερμά που μας παραχώρησε φωτογραφίες με την αλωνιστική του μηχανή σε δράση.

[iii]Για την αλωνιστικές μηχανές, υπάρχουν πολλές πληροφορίες στο διαδίκτυο. Θα μπορούσα να κατέφευγα σε αυτό για ένα πλούσιο άρθρο. Αλλά δεν το θέλησα. Προτίμησα τον καλύτερο πληροφορητή και τον πλέον ειδικό για το συγκεκριμένο θέμα, τον Γιώργο Λέντζο, που δούλεψε στο χωριό μας με την μηχανή του, καθώς και σε άλλα χωριά της Γορτυνίας. Τον ευχαριστώ και πάλι.