Ψάρι Ηραίας - Αρκαδίας

Το αγαπημένο Λυκούρεση

• 
• 

Λεπτομέρειες

Δημοσιεύτηκε στις Κυριακή, 01 Μαΐου 2016 21:54

Εμφανίσεις: 2208

Ο Λυκούρεσης ήταν πολυφαμελίτης. Παιδιά, εγγόνια, μεγάλο σόι. Μεγάλωνε η οικογένεια κι έψαχνε τόπους για να ζήσει, για να μεγαλώσει, να πορευθεί στην ζωή, στην ανθρώπινη πορεία.

Έλληνας ήταν, αρβανίτης ήταν, ποιος ξέρει, μα και ποιος  νοιάζεται. Την εποχή του ύστερου Μεσαίωνα που έζησε κανείς δεν κοιτούσε την καταγωγή, την καθαρότητα του αίματος, το έθνος, την φυλή – και όσα μάθαμε αργότερα σαν ιερά και όσια. Στον ανθρώπινο πόνο της αιωνιότητας έβαλε χέρι η θρησκεία, η πολιτική, εν γένει η εξουσία, για να ελέγξει, να έχει λόγο ύπαρξης. Και δυστυχώς το πέτυχε. Χώρισε τους ανθρώπους σε κατηγορίες, χριστιανούς κι αλλόθρησκους, πολιτισμένους κι απολίτιστους, καλούς και κακούς – και κυριάρχησε η βία, το φρέσκο αίμα να κυλά στο αυλάκι σαν ποτάμι – και πάντα ένα λάβαρο να υψώνεται και να κυματίζει.

Γενικά ο Μεσαίωνας ήταν μαύρη σελίδα για τον άνθρωπο, η ύστερη δε περίοδος του ακόμα χειρότερη. Ξεκίνησαν όλοι οι κατσαπλιάδες της Ευρώπης τις σταυροφορίες στην Ανατολή για χρυσό και εξουσία. Η επιβίωση ήταν ένας αδιάκοπος αγώνας. Και οι συνθήκες σε έκαναν σκληρό, αν όχι, πέθαινες πριν καν γεννηθείς.

Σε αυτές τις συνθήκες γεννήθηκαν ο Ψάρης, ο Σέρβος, ο Λυκούρεσης, ο Μπούζας, ο Παλούμπας, ο Ράφτης, ο Σαρακίνης, μα και τόσοι ακόμα. Και έγιναν  stradioti   (στρατιώτες), πολεμιστές δηλαδή, του Ενετικού στρατού. Υπηρέτησαν την «Γαληνοτάτη» και είχαν οφέλη. Έπιασαν τόπους για να έχουν μια μόνιμη εγκατάσταση, να σπέρνουν τα χωράφια τους και να παίρνουν τους καρπούς τους, να ζούνε τις φαμελιές τους. Μα είχαν και υποχρεώσεις έναντι της «Γαληνοτάτης», να την προμηθεύουν με στρατιώτες, με άλογα, με εφόδια και άλλα χρειώδη σε πολέμους και σε κάθε ανάγκη της.

Η οικογένεια του Λυκούρεση έσπασε στα μήκη και πλάτη του χώρου για να συνεχίσει την πορεία της. Έχτισε σπίτια στην Ηλεία, στην Αρκαδία, στην Βοιωτία, και σε άλλους τόπους. Και οι γείτονες έλεγαν: «στου Λυκούρεση». Και οι τόποι πήραν ονόματα, αυτά που λέμε Ανθρωπωνύμια.

Το δικό μας Λυκούρεση, βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Σέρβου και Ψάρη, και από τα ανατολικά το κυκλώνει ο Αρτοζήνος – χωριό που ήκμασε πριν από αιώνες αλλά σήμερα μένουν ερείπια μονάχα να θυμίζουν τον ανθρώπινο βάσανο.

Το Λυκούρεση, έχει μια πορεία μακρά, τουλάχιστον από το 1300 μ.χ, ενδεχομένως να είναι και παλιότερο. Αλλά δεν θέλω να κάνω εικασίες, δεν θέλω να πλάσω παραμύθια όπως κάνουν καλή ώρα ιστορικοί τοπικών τόπων. Μέσα από τις πηγές αναφέρεται σαν οικισμός οργανωμένος το 1461, με την πρώτη κατάκτηση του Μοριά από τους Οθωμανούς καταχτητές. Και έδινε φόρους στην Πύλη όπως όλα τα χωριά μας.

Η τοπική ιστορία έχει αναφέρει διάφορες εκδοχές για το Λυκούρεση και τους κατοίκους του. Μάλιστα στα άναρχα δημοσιεύματα γίνεται λόγος και για την καταγωγή της οικογένειας Κομνηνού – που όχι μόνο στρεβλώνουν τα γεγονότα – τα δήθεν βασισμένα στην παράδοση, αλλά κυρίως το παραμύθι το ονομάζουν ιστορία. Και το όνομα Κομνηνός αναφέρεται στις γραπτές πηγές, πολύ πριν κάποιος κάτοικος του Αρτοζήνου κυνηγημένος από τους Τούρκους άφησε το παιδί του στην Σφυρίδα- και αυτός που το βρήκε το ονόμασε «Κομμένο», δηλαδή, επιτρέψτε μου να πω πως αυτός είναι βιασμός της ιστορίας.  Τα  ονόματα  «Komnino Drazi,  KomninoVeledes»  είναι και αυτά παλιά, του ύστερου Μεσαίωνα. Η άγνοια όμως ύπαρξης των πηγών γεννά αλλόκοτες ιστορίες, στρεβλώνει την πραγματικότητα. Εάν αυτές οι μικρές ιστορίες αναφέρονταν στην τοπική Λαογραφία δεν θα υπήρχε κανένα πρόβλημα. Όταν όμως καταγράφονται σαν ιστορία ενός τόπου, τότε πράγματι, γεννάται θέμα.

Τα χωριά μας, το Ψάρι, το Λυκούρεση, το Σέρβου, η Κοκκινοράχη, του Παλούμπα, το Ράφτη, και τόσα ακόμα, δεν έχουν να φοβηθούν τίποτα από την ιστορία. Κινδυνεύουν μόνο από την παραϊστορία.

Το Λυκούρεση, γνώρισε ακμή και παρακμή έχοντας την κοινή μοίρα όμορων χωριών. Χτισμένο στην πλαγιά ενός υψώματος αντικριστά με την φαραγγιά της Γκούρας. Παλιότερα ίσως να ήταν χτισμένο στην Σφυρίδα, στην αντιπέρα όχθη του ρέματος. Αλλά συν τω χρόνω επεκτάθηκε. Στα ανατολικά υψώματα πάνω από του Λυκούρεση, χωράφια μεγάλα, γόνιμα στον καιρό τους, έδιναν πλούσιο καρπό. Άφθονα νερά από τρία κεφαλάρια Μαζαράκι – Βιζίτσι – Χαλικόβρυση, ακόμα και σήμερα δίνουν ζωή στα μισά σχεδόν χωριά της Ηραίας.

Το νερό κυλά και σήμερα στις δικές του διαδρομές. Το Λυκούρεση όμως αφέθηκε στην μοίρα του. Στην μοίρα των χωριών που δεν έχουν κατοίκους μόνιμους.

Το Λυκούρεση, το βλέπω από το σπίτι μου στο χωριό. Με το πρώτο φώς της ημέρας και με το τελευταίο της νύχτας. Είναι μέρος της ζωής μας. Εκεί έχουμε συγγενείς, φίλους, κοντογείτονες. Την ίδια σχεδόν διαδρομή στον χρόνο. Και όπως και τα άλλα γειτονικά όμορφα χωριά μας, έτσι κι αυτό, σφηνώθηκε στην καρδιά μας και στην ψυχή μας.

Τούτο το Πάσχα, το Πρωτομαγιάτικο, στου Λυκούρεση δεν βάρεσε καμπάνα. Οι άνθρωποί του δεν φάνηκαν, η ερημία το έζωσε από παντού.

Στο αγαπημένο Λυκούρεση, να ευχηθούμε πραγματικά Καλή Ανάσταση. Και να το δούμε πάλι ζωντανό, με τους ανθρώπους του και τις συνήθειες τους.

 

 

 

 

 

 

Βασίλης Κ. Αναστασόπουλος

Σημ: η φωτογραφία είναι από το FB του Λυκούρεση.