Διαρκής Ελληνική Επανάσταση 1821-2021

Εδώ και αρκετές μέρες, έχω αρχίσει να γράφω -ένα αφιέρωμα κατά κάποιο τρόπο- για την επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Πράγματι, άνοιξα βιβλία, βρήκα πληροφορητές του Αγώνα (Κοσομούλη, Φωτάκο, Φραντζή κ.α.), διάβασα κάμποσους ιστορικούς, από Παπαρρηγόπουλο και Κόκκινο μέχρι Φωτιάδη και Κορδάτο, τον Σπ. Τρικούπη, τον Φιλήμονα, διάβασα έκ νέου την Χάρτα του Ρήγα, τον Φίνλεϋ, τ’ απομνημονεύματα Κολοκοτρώνη (Τερτσέτη), τον Κανέλλο Δεληγιάννη, τ’ αρχεία Πλαπούτα (όλα, διότι τα έχω όλα), Γριτσόπουλο, Τωμαδάκη, Παναγιωτόπουλο, Κρεμμυδά, τον βίο του Παπαφλέσσα και του Κωλέττη, κοίταξα πάλι τ’ απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη – που η μόνη αξία που έχουν είναι ο γλωσσολογικός πλούτος και μόνο, διότι όσα ιστορεί είναι ασταθή και ιδιοτελή, διάβασα έκ νέου για τον μέγιστο Καραϊσκάκη και τον Ανδρούτσο, τον Τάσο Μπακόλα που αλλαξοπίστησε, και πάρα πολλούς ακόμα μικρούς ή μεγάλους που σχετίστηκαν με τον Μεγάλο Αγώνα.

Από την μελέτη μου δεν έλειψαν φυσικά ούτε ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, ούτε ο Καποδίστριας, ούτε βέβαια ο σπουδαίος Αδαμάντιος Κοραής – που αν τον άκουγαν, θα ήμασταν ακόμα υπόδουλοι στους Τούρκους. Δεν έλειψαν φυσικά οι κεφαλές της Φιλικής Εταιρείας και ο αγώνας του έξω-ελληνισμού που άκμαζε εμπορικά, ούτε έλλειψε από το ενδιαφέρον μου το πόσο βοήθησαν οι ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης – που αν και απέτυχε εφόσον επέστρεψε η μοναρχία στην Γαλλία μέσω του Ναπολέοντα, εν τούτοις οι ιδέες της επιβίωσαν και για τις επόμενες γενιές. Σε όλα αυτά, πολύτιμος βοηθός και η Ελληνική Νομαρχία (άγνωστου ή γνωστού συγγραφέα αδιάφορο είναι).

Από τα ενδιαφέροντα μου, δεν έλλειψαν ούτε τα εθνικά μας παραμύθια, αυτά που πλάστηκαν είτε από συμφέρον – όπως το παραμύθι της Άγιας Λαύρας, πως τάχαμου εκεί οι μπροστάρηδες στον Αγώνα καλόγεροι σήκωσαν λάβαρα με άλλους επαναστάτες. Το μόνο βέβαιο είναι ότι την 25η Μαρτίου 1821, στην Άγια Λαύρα δεν συνέβη απολύτως τίποτα. Αλλά η νοσούσα εκκλησία πολύ αργότερα βρήκε τον τρόπο να αναπτύξει το δικό της παραμύθι. Τα υπόλοιπα παραμύθια που δεν πλάστηκαν από συμφέρον αλλά από ποιητική-ρομαντική διάθεση, όπως το Κρυφό Σχολειό και ο Χορός του Ζαλόγγου, δεν χρήζουν άλλης αναφοράς. Είναι πράγματι πολύ ωραία σαν παραμύθια, μας συγκινούν, χτυπάνε άμεσα στο εθνικό φρόνημα, αλλά έως εκεί, δεν βάζουμε στη ζωή μας μυθοπλασίες βαπτίζοντάς τες μάλιστα ιστορικά γεγονότα.

Κάτι ανάλογο συνέβη και με τον πατριάρχη Γρηγόριο τον Ε’ που μάλιστα δεν προέβη σε έναν αλλά σε τρείς αφορισμούς, ο τελευταίος φυσικά είναι ο πλέον γνωστός. Και πιάνουν οι αναλυτές και οι παραγωγοί της αλλοίωσης της ιστορίας και τον κάνουν και άγιο! Ντροπή; Μέγιστη, αλλά ποιος νοιάζεται;

Όσα αγκάθια κι αν βρεθούν που βαρύνουν το αθάνατο 21, δεν μπορούν, δεν είναι ικανά να κρύψουν τον Μέγιστο Ελληνικό Αγώνα. Και σε αυτόν, όχι μόνο οι στρατιωτικοί, αλλά και οι πολιτικοί (από ανάγκη σίγουρα), στάθηκαν στο ύψος τους, αφού βέβαια πέρασαν δια πυρός και σιδήρου μέσα από εμφύλιους σπαραγμούς, κλοπές των δανείων, λαφυραγωγίες κλπ. Ειδικότερα για τους στρατιωτικούς, Κολοκοτρώνη, Καραϊσκάκη, Ανδρούτσο, Πλαπούτα και εκατοντάδες ή και χιλιάδες επώνυμους και ανώνυμους, που πολέμησαν, δεν ισχύει αυτό που διαδίδεται από συνήθεια μάλλον, το ότι δηλαδή ήσαν όλοι αυτοί καλοί άνθρωποι, αγνές ψυχές. Όχι, όλοι αυτοί, υπήρξαν πάρα πολύ επικίνδυνες ψυχές. Γι’ αυτό και μεγαλούργησαν. Και ακόμα μέσα από τα πάθη και τα λάθη τους, στέκονται ως οι κορυφαίες προσωπικότητες του Ελληνικού κράτους, ενός κράτους όμως που δεν έγινε αντάξιο του μεγαλείου και του Αγώνα τους.

Μπορεί ο Ιμπραήμ να κέρδισε τους Έλληνες και να χάσαμε από τους Τούρκους. Υπήρξε όμως ένα Ναβαρίνο που το αποτέλεσμα του, είμαστε όλοι εμείς σήμερα που σκεφτόμαστε ή ακόμα και γράφουμε ελεύθερα.

Όλοι αυτοί οι απομνημονευτές και ιστορικοί του Αγώνα που προανέφερα, μας έδωσαν άμεσες πληροφορίες για τον Αγώνα οι πρώτοι και έμμεσες οι δεύτεροι. Και οι δυό όμως κατηγορίες, κατέθεσαν με γνώμονα το προς τα που έκλειναν, πολιτικά ή στρατιωτικά. Ενώ είχαν το χάρισμα της γραφής, δεν είχαν το χάρισμα της αντικειμενικότητας. Δεν τους αδικούμε, κάθε άλλο, διότι έστω και με τον τρόπο αυτό, η συνεισφορά τους στην ιστορία είναι μεγάλη.

Με όλα αυτά, διαπίστωσα πως συμπλήρωσα σχεδόν 30 σελίδες για το αφιέρωμα το δικό μου, το αφιέρωμα ενός μη ειδικού στον Μεγάλο Αγώνα. Κάθισα και το διάβασα όλο με την ησυχία μου, το βρήκα ικανοποιητικό για τα δικά μου μέτρα, αλλά ευθύς σκέφτηκα: ποιος θα νοιαστεί για ένα τόσο μεγάλο κείμενο, που μπορεί να είναι και άξιο λόγου; Ουδείς. Διότι ο κόσμος, έχει συνηθίσει στο παραμύθι, στην οργή του «Facebook», στην εμφυλιοπολεμική τακτική αναπαράγοντας μίσος, αναπαράγει φόβο και τρόμο που του σερβίρουν, και πως αλήθεια, νιώθει πως κάτι σπουδαίο κάνει γράφοντας σαχλαμάρες ή παπαγαλίζοντας όσα άλλοι είπαν. Κάθισα ήσυχα και σκέφτηκα, αν μπορώ πράγματι να γράψω κάτι δικό μου, κάτι που δεν μου το είπε κανείς, που δεν το άκουσα από πουθενά. Δεν έβγαλα άκρη, οπότε, τόσο κόπο ημερών συμπληρώνοντας 30 σελίδες, με μιάς τον διέγραψα. Ναι, έσβησα ό,τι με κόπο, με διάβασμα πολύ, με ώρες αρκετές, έφτιαξα.

Τώρα μάλιστα, διαβάζω πως η επιτροπή για τα 200 χρόνια 1821-2021, ετοιμάζει δρώμενα. Εδώ θα είμαστε να τα ζήσουμε.

 

 

 

 

 

Βασίλης Κ. Αναστασόπουλος