Ψάρι Ηραίας - Αρκαδίας

Η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Αιγαίου αναγόρευσε σε Ομότιμο καθηγητή τον Δημήτρη Γ. Λαγό

• 
• 

Λεπτομέρειες

Δημοσιεύτηκε στις Δευτέρα, 27 Δεκεμβρίου 2021 21:38

Εμφανίσεις: 1049

Η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Αιγαίου αναγόρευσε σε Ομότιμο καθηγητή τον Δημήτρη Γ. Λαγό

Ομιλία του Ομότιμου καθηγητή κ. Δημήτρη Λαγού

 

Χίος 13.12.2021

Αξιότιμη Πρυτάνισσα,
Αξιότιμη Αντιπρύτανη
Αγαπητοί συνάδελφοι καθηγητές
Αγαπητά μέλη της Ακαδημαϊκής Κοινότητας της Χίου
Αγαπητοί απόφοιτοι φοιτητές μου
Φίλες και φίλοι

 

Είναι ιδιαίτερη τιμή για έναν καθηγητή που ευδοκίμως περάτωσε τον κύκλο του, ως μέλος ΔΕΠ, να τιμάται σήμερα με το ανώτατο αξίωμα του Ομότιμου καθηγητή.

Θέλω να πιστεύω ότι άφησα ένα μικρό πνευματικό αποτύπωμα κατά τη διάρκεια της θητείας μου στον ακαδημαϊκό χώρο και ότι συνέβαλα στο μείζον όραμα πάνω στο οποίο θεμελιώθηκε εξ αρχής η ίδρυση του Πανεπιστήμιου μας, δηλαδή τον μετασχηματισμό του Ελληνικού Αρχιπελάγους σε μείζονα πολιτισμική ζώνη μιας Ενωμένης Ευρώπης.

Δε σας κρύβω ότι νιώθω ευτυχής για τη διάκριση αυτή και εγκαρδίως ευχαριστώ για τα καλά της λόγια, την αγαπητή Πρυτάνισσα κ. Βιτζιλάκη που σήμερα ηγείται της Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Επίσης, ευχαριστώ την Αντιπρύτανη του Πανεπιστημίου μας κ. Μαύρη, τον εκλεκτό φίλο και Πρόεδρο του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων Μανώλη Χριστοφάκη, και τους συναδέλφους μου καθηγητές, που τόσα χρόνια συμπορευτήκαμε, ως ακάματοι πνευματικοί εργάτες, για να μεταφέρουμε τις γνώσεις μας στους φοιτητές και να τους εξοπλίσουμε με τα απαραίτητα εκείνα πνευματικά εφόδια που θα τους εξασφαλίζουν ένα σωστό ξεκίνημα επαγγελματικής σταδιοδρομίας, μέσα σε συνθήκες ανταγωνισμού και άμιλλας.

Επίσης, ένα μεγάλο ευχαριστώ στο διοικητικό προσωπικό της Ακαδημαϊκής Κοινότητας της Χίου για την καλή συνεργασία που είχα μαζί του στις διάφορες θέσεις ευθύνης που κατείχα, ως μέλος ΔΕΠ, στο διάβα της ακαδημαϊκής μου πορείας.

Και τώρα, επιτρέψτε μου για ένα ακαδημαϊκό τέταρτο ΤΙΜΗΣ ΕΝΕΚΕΝ να σας απασχολήσω με ένα επίκαιρο θέμα που έχει τίτλο: «Οι επιδράσεις της υγειονομικής κρίσης στην ελληνική τουριστική οικονομία και η επιστροφή του τουρισμού στη νέα κανονικότητα»

Είναι γνωστό ότι η πανδημία του κορωνοϊού COVID-19 έχει προκαλέσει σημαντικές μεταβολές στην οικονομική συμπεριφορά των ανθρώπων, οι οποίες αναπόφευκτα έχουν επιδράσει αρνητικά την παγκόσμια τουριστική δραστηριότητα και ειδικότερα στις χώρες υποδοχής τουριστών.

Τα μέτρα, που μέχρι σήμερα έχουν ληφθεί, μειώνουν το ενδιαφέρον των πολιτών για μετακινήσεις προς λήψη τουριστικών υπηρεσιών μακριά από τον τόπο της μόνιμης κατοικίας τους.

Η παγκόσμια κοινότητα διανύει μια από τις χειρότερες περιόδους της  ιστορίας της, μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο.

Το πλήγμα για τον τουρισμό είναι τεράστιο και απ’ ότι φαίνεται θα έχει χρονική διάρκεια.

Οι επιδράσεις στην παγκόσμια οικονομία από την εκδήλωση της πανδημίας εκτιμάται ότι είναι πολύ αρνητικές τόσο από την πλευρά της προσφοράς, όσο και από την πλευρά της ζήτησης.

Αυτό διαπιστώνεται από τη συμμετοχή του τουρισμού στη διαμόρφωση του παγκόσμιου ΑΕΠ που το 2020 ήταν 5,5%, ενώ το 2019, δηλαδή πριν από την εκδήλωση της πανδημίας, η συμμετοχή του ήταν 10,4% (WTTC, 2021:2).

Η κάθετη μείωση των παγκόσμιων τουριστικών ροών έχει συμπαρασύρει και άλλους κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας, όπως των αερομεταφορών, της ενοικίασης αυτοκινήτων, των ταξιδιωτικών γραφείων, των μεταφορικών μέσων, των ξεναγών, των επισιτιστικών επιχειρήσεων κ.λπ. των οποίων η ζήτηση είναι συμπληρωματική.

Στην Ελλάδα, η άμεση συνεισφορά του τουρισμού στη διαμόρφωση του ΑΕΠ  το 2019  ανήλθε στο 10,3% και η συνολική  στο  20,8%, ενώ  είχε δημιουργήσει συνολική απασχόληση 946.200 ατόμων (εκτιμήσεις WTTC:2020).

Το 2020, η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση μειώθηκε κατά 78,22% και διαμορφώθηκε στα 7,4 εκατ. αφίξεων, έναντι 34 εκατ. αφίξεων που ήταν το 2019.

Οι ταξιδιωτικές εισπράξεις το 2020 διαμορφώθηκαν στα 4.318.800.000 ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 76,25% σε σύγκριση με το 2019, όταν έφτασαν στα 18.178.800.000 ευρώ (Πηγή: Τράπεζα Ελλάδας).

Με βάση τις διεθνείς τουριστικές αφίξεις, η Ελλάδα το 2019 κατείχε το 4,5% της ευρωπαϊκής αγοράς τουρισμού και το 2,31% της παγκόσμιας αγοράς τουρισμού.

Αντίστοιχα, το 2020 η Ελλάδα κατείχε το 3,1% της ευρωπαϊκής αγοράς τουρισμού και το 1,8% της παγκόσμιας αγοράς τουρισμού.

Είναι εμφανές ότι η εξάρτηση της Ελλάδος από τον τουρισμό είναι μεγάλη, όπου σύμφωνα με μελέτη του ΟΟΣΑ (OECD, 2020:21) το έτος 2018, με βάση τον αριθμό των διεθνών τουριστικών αφίξεων, κατείχε την 9η θέση μεταξύ των χωρών του κόσμου.

Ωστόσο, παρά την καλή στατιστική εικόνα που έχει ο τουρισμός στην Ελλάδα, αν συσχετίσουμε τις αφίξεις αλλοδαπών τουριστών με τη μέση  κατά κεφαλήν τουριστική δαπάνη, παρατηρούμε ότι οι αφίξεις των αλλοδαπών τουριστών διαχρονικά αυξάνονται και ειδικότερα από το 2015 έχουμε μια αλματώδη αύξηση, η οποία κορυφώθηκε το 2019.

Αυτό δεν οφείλεται στη βελτίωση της ποιότητας του τουριστικού προϊόντος, αλλά στις πολιτικές αναταραχές των παράκτιων χωρών υποδοχής τουριστών της Βόρειας Αφρικής και των χωρών της Μέσης Ανατολής, που μετακίνησαν τους τουρίστες σ’ άλλους προορισμούς.

Αν δούμε τον δείκτη της κατά κεφαλήν τουριστικής δαπάνης, διαπιστώνουμε  ότι από το 2000 μέχρι το 2018, ο δείκτης αυτός βαίνει μειούμενος, το 2019 μόνο βαίνει ελαφρά αυξανόμενος και το 2020 έχει μια απότομη πτώση, λόγω της υγειονομικής κρίσης.

Αυτό αποδίδεται, κυρίως, στην είσοδο μικρότερου αριθμού επισκεπτών υψηλού εισοδήματος, στον περιορισμό της μέσης διάρκειας παραμονής και στη μειωμένη δαπάνη ανά διανυκτέρευση.

Αυτό το παράδοξο δείχνει ότι η τουριστική βιομηχανία της χώρας μας δεν είναι ούτε αποτελεσματική ούτε ανταγωνιστική, παρά την καλή στατιστική εικόνα που παρουσιάζει.

Είναι προφανές ότι η τρέχουσα υγειονομική κρίση εντείνει ακόμα περισσότερο αυτό το πρόβλημα και δημιουργεί τόσο στην επιστημονική κοινότητα, όσο και στον επιχειρηματικό κόσμο προβληματισμό ως προς τον αναπτυξιακό ρόλο του τουρισμού στην οικονομία της νέας τουριστικής κανονικότητας.

Το ζήτημα αυτό βρίσκεται ήδη στο επίκεντρο των συζητήσεων, όχι μόνο από τους εμπλεκόμενους φορείς στο τουριστικό κύκλωμα, αλλά και από τους φορείς άσκησης κρατικής πολιτικής.

Είναι γεγονός ότι η πανδημία Covid-19 συνέβαλε στο να αναδειχθούν αδυναμίες και προβλήματα του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, που οφείλονται κυρίως στο πρότυπο του μαζικού οργανωμένου τουρισμού το οποίο στηρίζεται στο  μονοδιάστατο προϊόν «ήλιος και θάλασσα».

Σήμερα, αυτό το πρότυπο της τουριστικής ανάπτυξης βρίσκεται σε κρίση.

Η θεωρία του κύκλου ζωής των τουριστικών προορισμών (Butler, 1980) μπορεί να χρησιμεύσει ως ένα ερμηνευτικό εργαλείο της κρίσης του προτύπου του μαζικού τουρισμού.

Έτσι, στο πλαίσιο αυτής της θεωρίας, ο κύκλος ζωής ενός τουριστικού προορισμού φαίνεται να ανταποκρίνεται συχνά στην ανάπτυξη του τουρισμού και στον εκδημοκρατισμό των διακοπών, όπου η τουριστική ζήτηση απευθύνεται σε όλο και χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα.

Αυτή η διαδικασία μπορεί να γίνει δυνατή, χάρη σε μία καταγραφή των κερδών της παραγωγικότητας που αποδίδεται στη μαζικοποίηση. Τα κέρδη της παραγωγικότητας έχουν το ιδίωμα να μειώνουν το σταθερό κόστος, χάρη στη βοήθεια ορισμένων τεχνητών παραγόντων, όπως είναι η χρήση των πτήσεων charters και τα καταλύματα χαμηλού κόστους.

Έτσι, η ζήτηση του τουριστικού προϊόντος που στηρίζεται στον μαζικό τουρισμό, υπήρξε αυξητική για έναν μεγάλο αριθμό ετών, όπως αυτό έγινε και στη χώρα μας, με αποτέλεσμα να αναπτυχθεί μια μαζική προσφορά με ταχείς ρυθμούς, προκειμένου να την ικανοποιήσει.

Όμως, στο στάδιο της ωριμότητας του τουριστικού προϊόντος, που προσφέρεται σε μεγάλα πληθυσμιακά στρώματα, ο ρυθμός ανάπτυξης σταματά.

Η προσπάθεια για να διαμορφωθεί μια νέα ζήτηση θα πρέπει να στηρίζεται σε αυξημένα επενδυτικά κεφάλαια, εφόσον είναι γνωστή η υφισταμένη δομή μιας ζήτησης, που προέρχεται από άτομα χαμηλού εισοδηματικού επιπέδου.

Το τελικό ζητούμενο που είναι η σταθερή τουριστική ανάπτυξη, δεν μπορεί να επιτευχθεί, είτε γιατί η αύξηση της παραγωγικότητας των τουριστικών υπηρεσιών είναι εξαιρετικά δύσκολη, εξαιρουμένων κάποιων μεταφορικών υπηρεσιών, είτε γιατί αυτή αυξάνεται με αργούς ρυθμούς και επικεντρώνεται σε μια αύξηση του κόστους του εργατικού δυναμικού, η οποία οδηγεί σε αύξηση της τιμής του τουριστικού προϊόντος.

Όμως, αυτό το πλεονέκτημα της αύξησης της τιμής του τουριστικού προϊόντος τείνει να εξαφανιστεί, λόγω των συνθηκών ανάπτυξης του προτύπου του μαζικού τουρισμού και της προβληματικής παραγωγής των τουριστικών υπηρεσιών.

Ουσιαστικά, σε αυτή τη διαδικασία το πρότυπο του μαζικού τουρισμού, όχι μόνο διαμορφώνει ένα υψηλότερο κόστος από ότι προηγουμένως, αλλά βαθμιαία η ποιότητά του χειροτερεύει. Ως εκ τούτου, διαμορφώνεται μία κατάσταση κορεσμού και παρακμής.

Το νέο πρότυπο τουριστικής ανάπτυξης που αναδύεται πρέπει να στηρίζεται στις Ειδικές και Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού, που τα επιμέρους προϊόντα αυτών εκφράζουν τον ποιοτικό τουρισμό, όπου οι δυνητικοί επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα για ποιοτικές τουριστικές υπηρεσίες σε λογική τιμή (value for money).

Τέλος, εκτιμώ ότι η Ελλάδα έχει πολλές ευκαιρίες, αλλά και δυνατότητες να αναπτύξει μοναδικές εμπειρίες και προϊόντα που της προσφέρουν σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, αρκεί να ξεφύγει από το φαύλο κύκλο της μάζας.

Συνεπώς, στο προτεινόμενο πλαίσιο τουριστικής πολιτικής, η Ελλάδα, ενόψει της νέας κανονικότητας, θα πρέπει να εστιαστεί στην υψηλή διεθνή ανταγωνιστικότητα, μέσω της ποιοτικής ανασυγκρότησης, δηλ. στη διαφοροποίηση και στον εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος, καθώς και στην αποτελεσματική λειτουργία της τουριστικής βιομηχανίας στο πλαίσιο της ενδογενούς ολοκληρωμένης και αειφόρου τουριστικής ανάπτυξης.

Αυτό θα δώσει τη δυνατότητα  στη χώρα μας, να χτίσει μια νέα ταυτότητα (Brand), μια νέα τουριστική εικόνα στη βάση ενός νέου αφηγήματος και μιας νέας προσέγγισης για τον τουρισμό που να δημιουργεί αλυσίδα αξίας σε όλο το οικοσύστημα του τουρισμού.

 

Σας ευχαριστώ

 

Σύντομο βιογραφικό σημείωμα του Δημήτρη Λαγού

Βίντεο από την εκδήλωση του Πανεπιστημίου Αιγαίου προς τιμή του

==============

 

 

 

 

Opsarion.gr