Ψάρι Ηραίας - Αρκαδίας

Οι αρχαίοι τάφοι του χωριού μας

Λεπτομέρειες

Δημοσιεύτηκε στις Τετάρτη, 06 Αυγούστου 2025 08:41

Εμφανίσεις: 495

Οι αρχαίοι τάφοι του χωριού μας

Στο βιβλίο μου για το Ψάρι Ηραίας Αρκαδίας (Γραπτές πηγές επί του χάρτου & επί του εδάφους), που εκδόθηκε το 2019, εκτός από το ανέκδοτο αρχειακό υλικό που παραδίδω μεταγραφόμενο, δίνω, έξω από τις πηγές και τη δική μου «αιρετική» όπως την ονομάζω θέση, για τον ρόλο που διαδραμάτισε στο χρόνο αλλά και στον χώρο.

Το μέρος του αρχειακού υλικού, τόσο των Πρακτικών και άλλο τόσο αυτό από τα Οθωμανικά Κατάστιχα (1574 μ.Χ.), πάλι δεν αμφισβητείται, αν και κάποιος πατριώτης κατέθεσε ότι τα Οθωμανικά αρχεία αφορούν το άλλο Ψάρι και όχι το δικό μας. Να σημειώσω εδώ ότι εκείνη την περίοδο (1574 μ.Χ.), στις απογραφές εμφανίζεται μόνο το δικό μας Ψάρι και όχι το άλλο που ανήκε στην ενότητα των Τρικολώνων. Πέραν αυτών, στα Πρακτικά διακρίνεται ξεκάθαρα η αναρχική αντίληψη της Κοινότητας εφόσον αυτή η ίδια κανονίζει τα του βίου της, αποφασίζει, ρυθμίζει τις ανάγκες της, και σαν Κοινότητα, δρα προς όφελος της και μόνο. Βέβαια, ο όρος «αναρχικός» ξενίζει, αλλά τι να κάνουμε, εκείνη η Κοινότητα ήταν πολύ μπροστά από την εποχή της και αυτορύθμιζε τις ανάγκες της.

Στο βιβλίο μου «Ο Φύλακας της Ηραίας & οι απόκρυφες πόλεις της), που εκδόθηκε το 2020, παραδίδω στον χώρο της Ηραίας και τις εννέα (9) κώμες της, που αποτέλεσαν την ισχυρή στην αρχαιότητα Ηραιάτιδα Χώρα. Κάποιες από αυτές ακόμα και σήμερα είναι άγνωστο το που βρίσκονται κατά τους αρχαιολόγους. Ο Φύλακας όμως, που «έζησε» όλα τα γεγονότα του χρόνου, ανασύρει από τα Αιθερικά Αρχεία όλη την παλιά γνώση και τοποθετεί και τις «χαμένες» κώμες στον χώρο της Ηραίας με απόλυτη ακρίβεια. Μία εξ αυτών, αυτή που αφορά και το σημερινό Ψάρι είναι η Ενισπίη ή η Ανεμόεσσα. Σε αυτήν, περιλαμβάνονται και τρείς (3) μικρότεροι οικισμοί, της Σφυρίδας, της Τρανής Βρύσης και αυτής του Ιερού του Πανός (Λυκούρεση, Σέρβου και Ψάρι αντίστοιχα).

Η ανωτέρω εισαγωγή έγινε, διότι θέλω να πω ότι η ιστορία της περιοχής μας δεν αρχίζει από τον ύστερο Μεσαίωνα αλλά πηγαίνει πολλούς αιώνες πίσω στον χρόνο, τόσους που αν μάθουμε, θα τρομάξουμε. Βολεύτηκαν όμως οι άνθρωποι με τη συντόμευση της ιστορίας, ή τους είναι αδιάφορη και φτάνει το πολύ μέχρι την τουρκοκρατία. Όμως όχι, η αλήθεια των πραγμάτων, δεν βρίσκεται ούτε στη συντόμευση της ιστορίας, ούτε φυσικά στον λόγο της παράδοσης. Εκείνο που παραδίνεται με τον λόγο, μπορεί να έχει κάπου ψήγματα αλήθειας μα αυτή δεν μπορεί να φανερωθεί εύκολα. Από τη φύση του ο λόγος της παράδοσης, στρεβλώνει τα γεγονότα, ο καθένας που την ιστορεί, την φέρνει στα δικά του μέτρα, της αφαιρεί ή της προσθέτει γεγονότα, την παραδίδει όπως του αρέσει και όπως τον βολεύει. Η παράδοση δεν είναι ιστορία, αρέσει ή όχι, αυτή είναι η πραγματικότητα.

            Στο χώρο του χωριού μας, οι γραπτές πηγές φανερώνουν πολλούς τάφους, «Βάρζες, Βαρτερουσαλιώτη, Κιβούρια», κ.α.. Παράλληλα όμως, έχουν βρεθεί και τάφοι. Για παράδειγμα, στον χώρο της εκκλησίας, για την ακρίβεια, απέναντι ακριβώς από την τζαμαρία του κυλικείου και κάτω από το αιωνόβιο πουρνάρι, βρέθηκε προ 30ετίας τάφος ακέραιος αλλά σκεπάστηκε γρήγορα από τον φόβο της αρχαιολογίας. Δεν θέλω να χαρακτηρίσω την ενέργεια αυτή των Ψαραίων, οπότε δεν θα επεκταθώ άλλο στο ζήτημα αυτό.

            Πρόσφατα, το 2020 ή το 2021, ανακαλύφτηκε τάφος ασύλητος στην άκρη του οικισμού, δηλώθηκε στην Εφορία Αρχαιοτήτων Αρκαδίας, αλλά αυτή αδιαφόρησε για κάτι περισσότερο πέραν της καταγραφής του. Πρόσφατα μάλλον (κατά τον χειμώνα ή την Άνοιξη υποθέτω), κάποιοι αλήτες, κάποια συμμορία, κάποιος ή κάποιοι τέλος πάντων, δεν σύλησαν τον τάφο αυτό, όχι, τον βανδάλισαν στην κυριολεξία, τον κατέστρεψαν. Νομίζω ότι οι αρχαιοκάπηλοι δεν καταφεύγουν σε βανδαλισμούς.

            Οι δύο αναφερόμενοι τάφοι, αλλά και άλλοι που θα βρεθούν στο μέλλον, μπορούν να μας δώσουν πραγματικά στοιχεία για την ιστορία του τόπου μας, μιάς και θα γίνει εφικτή η ακριβής χρονολόγησή τους από την Αρχαιολογία. Πόσοι όμως από εμάς θέλουν πραγματικά κάτι τέτοιο;

            Κάποιος άλλος πατριώτης μας, μας κάλεσε για να μας δείξει πολλούς τάφους στο χωριό. Μα αυτή είναι η ουσία; Για να τους δούμε εμείς; Έ και; Η ουσία είναι ο πατριώτης μας να καλέσει την Αρχαιολογία και να την ενημερώσει για αυτούς τους τάφους. Αυτός είναι ο ορθός δρόμος και κατά τη γνώμη μου αυτό πρέπει να κάνει.

Βασίλης Κ. Αναστασόπουλος